شُتُر حیوانی است نیرومند و تنومند نشخوارکننده و با دست و گردنی دراز. بر پشت خود یک و یا دو کوهان دارد که ساختارش از پیه و چربی است.
گونههای دیگری از شتران نیز در آمریکای جنوبی زندگی میکنند، به نامهای لاما، آلپاکا، گواناکو که دارای کوهان نیستد.
شتر ویژگیهای خاصّی دارد که مهمترین آنها تحمّل شرایط سخت صحرا و دماهای گوناگون و بهویژه گرمای شدید تابستان و کمبود آب و علوفه است. ترکیب جسمانی شتر با دیگر جانوران اختلاف زیادی دارد، و این اختلاف انگیزه شده که شتر در درازا روزهای سال در صحرا زندگی کند و از بوتهها و درختچههای گوناگون صحرایی و کویری و حتی از بوتههای شور و خاردار تغذیه کند.
شتر از جانورانی است که با محیطهای خشک و بیآب و علف و صحرا سازگار شده و این سازگاری انگیزه شده است که به خوبی بتواند آب و هوای گرم و خشک، بیآبی و کمخوراکی را تحمل کند.
کوهان، عضوی قابل توجه در شتر است که تنها از چربی و ماهیچه تشکیل شده و در آن استخوانی وجود ندارد و شتر در شرایط بیخوراکی تا چندین روز میتواند با اعتماد به وجود این چربی و سوخت و ساز آن زنده بماند.
کف پای شتر حالت مخصوص به خود دارد و از دو بخش تشکیل شده است و کلفت و پهن است و مانع از این میشود که پای شتر در شنهای ریز صحرا فرو رود. چشمهای شتر دارای مژگانهای بلندی است که به همراهی پلکها، چشمها را از طوفانهای شنی و از تابش شدید آفتاب محافظت میکند. منخرین شتر دارای شکافهای طولی است که شتر در هنگام تنفس میتواند بینی را به خوبی از هم باز کند و بیشترین میزان هوا را وارد ریههای خود کند و در هنگام بروز طوفانهای شنی بینی خود را ببندد. هم چنین شتر دارای فک درازی است که به طور جانبی حرکت میکند و میتواند عمل جویدن را به خوبی انجام دهد.
شتر میتواند بیشتر از هر حیوان دیگر بیآبی را تحمل کند و اکنون آشکار شده است که شتر به علت اختلاف زیاد درجه حرارت بدنش میتواند آب بدن خود را حفظ نماید. زیرا که از این آب برای خنک کردن بدن استفاده نمیکند. درجه حرارت بدن شتر ثابت نیست و به آهستگی همراه با ارتفاع درجه حرارت محیط بالا میرود و این بدان معنی است که شتر آب بدن خود را از دست نمیدهد تا بدن خود را سرد نگه دارد (که این کار در انسان از طریق عرق کردن صورت میگیرد) و در هنگام شب، هنگامی که درجه حرارت محیط پایین میرود درجه حرارت بدن شتر نیز کاهش یافته و در هنگام صبح در پایینترین درجه خواهد بود.
دمای بدن شتر میتواند در محدوده ۷ درجه فارنهایت بالا و پایین برود در حالی که در انسان تنها در محدوده ۱ درجه فارنهایت بالا و پایین میرود.
لبهای شتر دارای گسترش حرکتی خوبی است و لب بالائی به دو بخش تقسیم شده است و ملاحظه میگردد که لب پایینی در شترهای مسن بوضوح آویزان است. در این حیوان نیز، همانند دیگر نشخوارکنندگان برروی فک پایینی شتر تنها دندان پیشین وجود دارد و این دندانها در فک بالائی وجود ندارد. دهان شتر همیشه باز است و حیوان آواهای بلند و آزار دهندهای از خود در میآورد و هنگامی که حیوان چنین آواهائی از خود در میآورد اگر به دهان او بنگریم در موخره دهان میتوانیم تودهای سرخ رنگ را ببینیم که احیاناً تا بخش جلوئی دهان میرسد و به دید میرسد که برگرده این توده مرطوب کردن ناحیه انتهایی حنجره است و در نتیجه کمک میکند حیوان در برابر تشنگی مقاومت کند.
در ناحیه مفصل پاها، پوست شتر کلفت و خشن میگردد که به آن پینه میگوییم. این پینهها بیشتر در جاهائی از بدن مشاهده میگردد که شتر بر روی آنها مینشیند تا باقی بدن خود را از اصطکاک با زمین محافظت نماید و هم چنین شتر در ناحیه جناغ سینه نیز پینه بزرگی دارد که شتر را در هنگام نشستن بر روی زمین در حفظ تعادل کمک میرساند. کوهان شتر یک توده چربی است که حجم آن بر حسب شتر، سن وی و سلامتی یا بیماری وی تغییر مییابد.
دستگاه گوارش شتر همچون دیگر نشخوارکنندگان دارای معده چهارگانه است هر چند که هزار لای شتر، رشد و گسترش چندانی نیافته است. شتر دارای رفتار ویژهای است. این حیوان هر چند که حیوانی بردبار و آرام است اما احیاناً و به صورت ناگهانی مهاجم میگردد (بهویژه در فصل جفتگیری) و به همین جهت بهتر است که در هنگام کار، شتران نر و ماده از هم جدا گردند در اوقات دیگر شترها مطیع و آرام هستند. علیرغم اینکه در هنگام گرفتن افسار آنان و یا نهادن بار، از خود آواهای بلند آزار دهنده در میآورند خطری نخواهند داشت و معمولاً شتران هیچگونه علایم خستگی و ناراحتی از خود بروز نمیدهند. به همین جهت باید که به دقت آنها را تحت دید داشت زیرا در هنگام بیماری نیز بدون هیچگونه اظهار ناراحتی هم چنان به کار خود ادامه میدهند.
گردآوری: وب سایت کودک فیروز