“کودک باید کمترین نشانههای ابتلا به اختلال بیشفعالی را داشته باشد، نمیتوان هر کودکی که شیطنت دارد را بیشفعال دانست”.
این گفتهی رزیتا داوری آشتیانی، پزشک فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، دربارهی اختلال نقص توجه در کودکان یا بیشفعالی است. دکتر رزیتا داوری آشتیانی گفت: “بیشفعالی شایعترین اختلال روانپزشکی کودکان و نوجوانان است که به صورت سرپایی و با مراجعه به درمانگاهها، درمان میشوند. این اختلال در میان کودکان و نوجوانان حدود ۵ تا ٨ درصد شیوع داشته و شامل سه نوع پرتحرکی، کمبود توجه و کم توجهی، و رفتارهای تکانهای میشود”.
به گفتهی این روانپزشک، بچههایی که دچار بیشفعالی از نوع پرتحرکی هستند بچههایی بی قرار و ناآرام اند، که هیچگاه در یک جا به شکل ثابت نمینشینند و دائم در حال راه رفتن هستند. این مشکلات در مدرسه نمود بیشتری پیدا میکند، چون با رفتارهای خود موجب برهم زدن نظم کلاس شده یا اگر بتوانند خود را کنترل کنند، دائم بر روی صندلی خود در حال حرکت هستند. اصطلاحی که معمولا در مورد این گروه از بچهها به کار میبرند این است که گویا موتوری به پای این کودکان وصل شده که از ابتدای روز تا اواخر شب دائم روشن بوده و خاموشی ندارد. این کودکان از انجام رفتارهای پرخطر لذت میبرند و پرحرفی مشخصهی دیگر این گروه از کودکان بیشفعال است.
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفت: “کودکان بیشفعال، از نوع کم توجه، کودکانی هستند که دائماً در حال رویا پردازی بوده و این موجب تمرکز نداشتن در این کودکان میشود که این مشکل هم در مدرسه بیشتر خود را نشان میدهد. این کودکان علاقهای به انجام تکالیفی که نیاز به دقت زیادی دارد، نداشته و برای درس خواندن مشکل دارند. برای نمونه زمانی که در کلاس درس معلم در حال دیکته گفتن به بچهها است، کودک بیشفعال ممکن است به سبب نداشتن تمرکز و توجه، کلماتی را که نوشتن آن را هم بلد است، جا بیندازد. در حالی که در خانه، زمانی که مادر به او متنی را دیکته میکند، به خاطر توجه مادر بر روی او و این که کودک تنها است و کسی در اطرافش نیست به خوبی دیکته را نوشته و نمرهی خوبی هم به دست میآورد. این کودکان در نوشتن تکالیف در منزل مشکل دارند و با گوشزدهای پشت سر هم پدر و مادر و با تاخیر زیاد، تکالیف خود را انجام میدهند.
مشخصهی دیگر کودکان بیشفعال نوع کم توجه، فراموشکاری آنان است، بهطوری که ممکن است دائما وسایل خود را در مکانی گم کرده و یا جا بگذارند. همچنین این کودکان در برنامهریزی برای کارهای خود مشکل دارند. برای نمونه، اگر قرار باشد سه کار را در روز انجام دهند، نمیداند اول کدام یک را در اولویت قرار دهند و نمیتوانند از پس آن برآیند. معمولا پدر و مادر باید برایشان برنامهریزی کنند و همیشه باید کسی آنها را در برنامهریزی برای کارهایشان کمک کند”.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه گفت: “نوع دیگر بیشفعالی، رفتارهای تکانهای کودک است و مشخصهی بارز کودکان بیشفعال با رفتارهای تکانهای، این است که صبر و تحمل کمی دارند و میان صحبتهای دیگران میپرند و نمیتوانند صبر کنند که صحبتهای طرف مقابل تمام شود یا حوصلهی ایستادن داخل صف در حیاط مدرسه ندارند. ممکن است که کودکان بیشفعال تمام نشانههای گفته شده را نداشته باشند، اما این کودکان باید حداقل معیارها را داشته باشند و با تشخیص روانپزشک کودک است که مشخص میشود کودکی طبیعت پرتحرکی دارد و یا دچار بیشفعالی است”.
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان دربارهی علل بروز بیشفعالی کودکان گفت: “بیشفعالی در بیشتر موارد علت واضحی ندارد اما نکتهی مهم در این میان، ژنتیک و عوامل بیولوژیک است که نقش مهمی در بروز این اختلالات در کودک دارد. نقش تغذیه در بروز بیشفعالی و یا بهبود آن مسئلهای است که هنوز ثابت نشده است و در برخی مطالعات گفته شده، مصرف اسیدهای چرب و برخی ویتامینها موجب بهبود بیشفعالی میشود. اما مطالعات فعلی هنوز آن را اثبات نکرده است و میتوان در کنار مصرف داروها برای درمان بیشفعالی از مصرف اسیدهای چرب و امگا٣ نیز استفاده کرد و ضرری هم برای کودک ندارد، اما نمیتوان صرفا از آن برای درمان بیشفعالی کودک استفاده کرد”.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: “درمانهای دارویی، به کارگیری روشهای شناخت درمانی و آموزش فرزند پروری به والدین از جمله روشهای درمان بیشفعالی کودک و نوجوان است”.
گروه خبر کتابک