«بچه‌ی شیطون» شاید اصطلاح مناسبی برای بچه‌های بیش‌فعال نباشد. بچه‌هایی که یک دقیقه یک جا بند نمی‌شوند، از دیوار راست بالا می‌روند، مدام حرف می‌زنند و نمی‌توانند جز موقع خواب آرام بگیرند. یعنی بچه‌ی شیطون، بالاخره یک ساعت‌هایی در شبانه روز، مثلاً بازی با کامپیوتر یا تماشای کارتون، آرام می‌نشیند، ولی بچه‌های بیش‌فعال به معنای واقعی کلمه آرام و قرار ندارند. اگر شما هم در خانواده‌تان کودک بیش‌فعالی دارید، دیگر توصیف حالت‌های این بچه‌ها چندان لازم نیست، چون حتماً تا به حال تشخیص دادهاید که شیطنت بچه‌تان طبیعی نیست و باید تحت درمان قرار بگیرد. علاوه بر درمان دارویی، کودکان بیش‌فعال با رعایت یک رژیم غذایی خاص می‌توانند خیلی آرام‌تر و طبیعی‌تر شوند. اگر می‌خواهید بدانید چه خوراکی‌هایی بیش‌فعالی فرزندتان را بیشتر می‌کند و چه غذاهایی برای آرام کردن او بهترند، این گزارش را بخوانید.
آیا می‌دانستید که علت اصلی بیش‌فعالی بعضی بچه‌ها هنوز کاملاً مشخص نشده، ولی این اختلال بسیار شایع است و معمولاً بین ۱۰ تا ۱۲درصد بچه‌ها را درگیر می‌کند؟ به علاوه، پسر بچه‌ها سه برابر دختر بچه‌ها دچار بیش‌فعالی می‌شوند که علت آن هم هنوز معلوم نیست؟ ولی چیزی که حقیقت دارد، این است که بچه‌های بیش‌فعال نباید مثل بچه‌های عادی هرچیزی را بخورند.
شیرینی، ممنوع!
تعدادی باید و نبایدها در تغذیه‌ی این بچه‌ها وجود دارند که اگر رعایت شوند، می‌توانند در درمان آن‌ها واقعاً مؤثر عمل کنند. دکتر علی کشاورز، متخصص تغذیه و رژیم درمانی می‌گوید که: “به بچه‌ی بیش‌فعال‌تان تا حد امکان مواد قندی ندهید و بهتر است از هرجور شیرینی، چه طبیعی و چه مصنوعی، پرهیز شود”. اگرچه سخت است که بچه‌ها را از خوردن شیرینی و شکلات منع کرد ولی اگر بدانید که شیرینی آدرنالین خون کودکان بیش‌فعال را تا ۱۰ برابر بیشتر می‌کند و بین قند و رفتارهای خشونت آمیز بچه‌ها، رابطه‌ی مستقیمی وجود دارد، قطعاً این زحمت را به جان می‌خرید و کودک بیش‌فعال‌تان را از خوردن شیرینی‌ها منع می‌کنید. مورد دیگری که دکتر کشاورز به آن اشاره می‌کند، ادویه‌جات هستند. به گفتهی دکتر کشاورز فلفل سیاه و قرمز، دارچین، زیره و آویشن که به عنوان چاشنی غذا استفاده می‌شوند، محرک هستند و بیش‌فعالی بچه را تشدید می‌کنند. پس این ادویه‌ها را از غذاها حذف کنید یا خیلی کمتر مورد استفاده قرار دهید.
نوشابه‌ی گازدار، غدقن!
مواد نگه‌دارنده و افزودنی‌هایی مثل بنزات سدیم که در غذاهای آماده مثل سوسیس، کالباس وجود دارند در کنار ترکیبات فسفری نوشابه‌های گازدار، برای بیش‌فعال‌ها بسیار محرک هستند. بنابراین، به قول دکتر کشاورز: “دادن این نوع غذاها به بچه‌های بیش‌فعال در حکم فاجعه است!”. مواد کافئین‌دار مثل چای، قهوه و کولا هم محرک اند و باید از دادن این مواد به کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی اجتناب کرد. گوشت قرمز و روغن‌های هیدروژنه خاصیت تحریک‌کنندگی دارند و باید از رژیم غذایی این کودکان حذف شوند. منظور از روغن‌های هیدروژنه همان روغن جامد یا اشباع شده است که برای سلامت همه‌ی افراد مضر است، ولی روی کودکان بیش‌فعال تأثیر منفی آنی می‌گذارد و با تحریک فعالیت مغزی آن‌ها، باعث کاهش تمرکزشان می‌شود. علاوه بر این‌ها، بد نیست که مدتی غذاهای آلرژیزا را از رژیم غذایی فرزندتان حذف کنید و نتیجه اش را ببینید. موادی مثل بادام زمینی، تخم مرغ، شکلات، پنیر، گندم، سویا، گیلاس، آلبالو، توت فرنگی،کشمش، هلو، آلو، پرتقال، بیسکوئیت، سیب، توت، گوجه فرنگی، خیار، آدامس، سس، آب لیمو، کنسروها، مربا، ترشی‌ها و کمپوت‌ها. بعضی از متخصصان هم اعتقاد دارند که موادی مثل بادام، سیب، زردآلو، کشمش، هلو، آلو، پرتقال، توت، گوجه فرنگی و خیار حاوی سالیسیلات‌های طبیعی هستند و برای کودکان بیش‌فعال ضرر دارند. نمک معمولی یا همان نمک طعام هم، به خاطر داشتن سدیم محرک است. البته نمی‌گوییم نمک در غذای بچه‌ها نریزید ولی موقع خرید چیپس‌های شور و پفک بیشتر دقت کرده و سعی کنید او را به خوردن غذای کم نمک عادت دهید تا هم بیش‌فعالی‌اش کمتر شود و هم با ایجاد یک عادت سالم و خوب، فشارخون متعادلش را تا آخر عمر بیمه کنید.
ماهی، اینجا هم بهترین است!
اما اگر شما به ناچار یک سری خوراکی‌ها را از رژیم غذایی کودک بیش‌فعال‌تان حذف می‌کنید، نگران نباشید، چون می‌توانید غذاهای دیگری را با خیال راحت جایگزین آن‌ها کنید. دکتر کشاورز به جای گوشت قرمز، گوشت ماهی را توصیه می‌کنند و تأکید می‌کنند که اگر کودک ماهی دوست داشته باشد، این بهترین غذا برای او محسوب می‌شود. چون این بچه‌ها معمولاً کمبود اسید‌های چرب مثل امگا۳ و امگا۶ دارند و ماهی به عنوان منبع غنی آن‌ها باعث ایجاد آرامش بیشتر در این بچه‌ها می‌شود. دکتر کشاورز می‌گوید: “اگر کودکی ماهی دوست ندارد، می‌توانید با تجویز متخصص، مکمل‌های امگا۳ را در قالب قرص، شربت و کپسول به او بدهید”. در مورد شیرینی‌ها هم اگرچه مواد قندی محرک هستند، ولی اگر اصرار دارید گاهی اوقات شیرینی مختصری به فرزندتان بدهید، استفاده از کمی عسل اشکالی ندارد. به جای روغن‌های جامد و اشباع شده هم بهتر است از روغن‌های مایع استفاده کنید. غذای این بچه‌ها را با روغن کانولا، روغن زیتون، روغن هسته‌ی انگور و روغن دانه‌های گیاهی مثل کتان، طبخ کنید. این روغن‌ها حاوی امگا۳ و امگا۶ هستند و با ورود به ساختمان سلولی مغز، تحریکات عصبی را کاهش می‌دهند. خوردن صبحانه هم عامل مهمی در آرام نگه‌داشتن و کنترل بچه‌های بیش‌فعال است. دکتر کشاورز می‌گوید: “مصرف به‌اندازه و متعادل لبنیات (یعنی شیر و ماست) در وعده‌ی صبحانه، می‌تواند آثار مثبتی را به همراه داشته و آرامش بخش باشد. بنابراین خوردن فرنی تهیه شده با شیر و عسل و یا ساندویچ مرغ و ماهی کم ادویه و کم چرب می‌تواند گزینه‌ی خوبی برای شروع یک روز آرام باشد”.