مرا به حرف بیاور، مادر
کودکان در چه سنی باید بابا و مامان بگویند، کی باید اسم اشیا را یاد بگیرند و چه وقت جمله بسازند
پیشرفت تکلم کودک در ۲ سالگی، با ادای جملات ۲-۳ کلمه‌ای است
پسر شما ۲ ساله شده و هنوز نمی‌تواند حرف بزند. فقط ۲ تا ۳ کلمه بلد است و بس! پیش خودتان که او را با هم سن و سال‌های خودش مقایسه می‌کنید، فکر می‌کنید که کمی از آنها عقب‌تر است، و یا به خاطر می‌آورید که خواهرش که توی این سن بود، کامل جمله‌بندی می‌کرد و حرف می‌زد؟ با وجود همه این چیزها، به امید اینکه نباید نگران بود و او هم حرف زدنش درست می‌شود، رفتن پیش دکتر را عقب می‌اندازید، پیش خودتان می‌گویید بعضی بچه‌ها زود راه می‌افتند، بعضی‌ها هم زود حرف می‌زنند، بچه ما سالم است و جای نگرانی نیست.

این، داستان بسیار شایعی است که برای اغلب پدر و مادرهایی که بچه‌هایشان خوب حرف نمی‌زنند پیش می‌آید و به جز در مواردی که پدرومادر متوجه کندی رشد بچه در بقیه زمینه‌ها هم بشوند، اغلب خیلی دیر به فکر درمان این مسئله می‌افتند. دانستن این موضوع که در تکلم و یادگیری زبان، چه چیزهایی طبیعی و چه چیزهای غیر طبیعی هستند، به پدر ومادرها کمک خواهد کرد که بفهمند روند تکامل کودکشان خوب است یا نه و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند.

قبل از ۱۲ ماهگی 
برای بچه‌های این سن، مهم‌ترین مسئله‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، استفاده از صدا برای برقراری ارتباط با محیط اطراف است. صدا درآوردن و اغوپغو کردن، شروع این ماجراست. هرچه بچه بزرگتر می‌شود یعنی درحدود سن ۹ ماهگی، شروع به ادای اصوات تکراری می‌کند و می‌تواند کلماتی مثل <ماما> را ادا کند. البته ممکن است در این سن متوجه معنی کلمه نشود. در این سن کودک باید نسبت به صدا، عکس‌العمل نشان دهد. بچه‌هایی که با دقت و توجه اطرافشان را نگاه می‌کنند ولی نسبت به صدا عکس‌العمل نشان نمی‌دهند، باید از نظر مشکلات شنوایی بررسی شوند.
۱۲ تا ۱۵ماهگی
در صداهایی که بچه‌های این سنین تولید می‌کنند، اصوات مختلفی شنیده می‌شود و علاوه بر آن، کودک باید بتواند، حداقل ۱ یا ۲ کلمه را به طور صحیح ادا کند(البته به جز ماما و دد.) در اغلب موارد بچه ادای <اسم اشیاء> را زودتر یاد می‌گیرد مثل توپ. در این سن کودک باید صحبت اطرافیان را متوجه شود و دستورهای یک مرحله‌ای مثل <عروسک را به من بده>، <بنشین>، .<بیا> و…را اجرا کند.
۱۸ تا ۲۴ماهگی
در سن ۱۸ ماهگی، کودک باید دامنه لغاتی در حد ۲۰ لغت و در سن ۲ سالگی در حد ۵۰ لغت داشته باشد. پیشرفت تکلم کودک در ۲ سالگی، با ادای جملات ۲-۳ کلمه‌ای است. در این سن کودک به راحتی جمله می‌سازد و مفاهیم و خواسته‌های خود را با جملات ترکیبی بیان می‌کند، به طوری‌که افراد غریبه که با حرف زدن کودک آشنایی ندارند، حداقل نصف حرف‌های کودک را متوجه می‌‌شوند (اطرافیان نزدیک ممکن است اکثر حرف‌های کودک را بفهمند) علاوه بر این در این سن، کودک قادر است دستورات ۲ مرحله‌ای را هم اجرا کند مثل <عروسکت را زمین بگذار و توپ را بردار>!

۲ تا ۳سالگی
در این سن دامنه لغات کودکی بسیار افزایش می‌یابد و از حد شمردن می‌گذرد، کودک می‌تواند به راحتی، چند کلمه را با هم ترکیب کند و جمله بسازد. افراد غریبه می‌توانند در حدود سه‌چهارم صحبت‌های کودک را متوجه شوند. در این سن قدرت فهم و درک مطلب کودک هم افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند و به طور مثال کودک به راحتی مفهوم دو جمله <توپ را روی میز بگذار> و یا <توپ را زیر تخت بگذار> را می‌فهمد. در این سن، کم‌کم شناخت رنگ‌ها آغاز می‌شود و کودک مفاهیم بزرگ و کوچک را هم یاد می‌گیرد و فرق توپ بزرگ و کوچک را می‌فهمد.
تاخیر در تکلم، چرا و به چه علت است ؟
عوامل متعددی می‌توانند باعث ایجاد اشکال در تکلم کودک شوند. تاخیر تکلم در بچه‌ای که از جهات دیگر سالم است و رشد طبیعی دارد ممکن است به علت مشکلاتی در دهان مثل اختلالات زبان و یا کام باشد. در برخی از بچه‌هایی که دچار اختلال تکلم هستند، مشکلاتی در اعصاب حرکتی وجود دارد و کودک در استفاده از لب‌ها، زبان و فک برای صحبت کردن دچار مشکل است. در این بچه‌ها ممکن است اختلال تکلم به تنهایی یا همراه با سایر اختلالاتی مثل اشکال در تغذیه باشد.
مشکلات شنوایی، هم یکی از دلایلی هستند که به طور شایع باعث اختلال تکلم می‌شوند. به همین جهت هرگاه درباره حرف زدن کودک نگرانیم و فکر می‌کنیم که در این زمینه مشکل دارد باید حتما برای بررسی شنوایی کودک به متخصص مراجعه کنیم. در این زمینه دقت به عفونت‌های گوش کودک بسیار اهمیت پیدا می‌کند. عفونت‌های ساده‌ای که به طور صحیح درمان شوند تاثیری بر روی شنوایی نخواهد داشت ولی عفونت‌های تکرارشونده و علی‌الخصوص مزمن که مورد توجه واقع نشوند می‌توانند باعث کاهش شنوایی و در نهایت اختلالات تکلم شوند.
پدرومادر چه نقشی دارند؟
مثل بسیاری از جنبه‌های مختلف رشد کودک، تکلم هم جزئی از رشد است که هم به ژنتیک کودک و هم به محیط اطراف او بستگی دارد، بنابراین میزان تحریکی که از محیط اطراف به کودک می‌رسد نقش بسیار مهمی در شروع تکلم در کودک بازی می‌کند. علاوه بر این، وقتی که مشکلات شنوایی، زبان و تکلم، یا مشکلات تکاملی در کودک وجود دارد، مداخلات سریع درمانی، نقش موثری در بهبود کودک و رشد توانایی‌های او خواهد داشت و اینجاست که نقش پدرومادر پررنگ‌تر می‌شود. والدین به محض اینکه متوجه اختلالی در کودک می‌شوند و یا حتی به آن شک دارند، باید با پزشک مشورت کنند تا تشخیص مشکلات کودک و به دنبال آن درمان به تاخیر نیفتد. علاوه بر این وقت گذاشتن برای کودک بسیار مهم است. سعی کنید با کودک خود ارتباط برقرار کنید و حتی در زمان نوزادی که کودک متوجه صحبت شما نمی‌شود، با او حرف بزنید و برایش آواز بخوانید و … با این کار محرک‌های محیط را برای کودک افزایش دهید و روند تکامل زبان را در او سرعت می‌بخشید. در حدود سنین ۶ ماهگی می‌توانید کتاب خواندن را برای کودک آغاز کنید.
البته لازم نیست که از همان ابتدا، یک کتاب را به طور کامل برای او بخوانید، باید به حوصله کودک هم توجه کنید. از کتاب‌های ساده با نوشته‌های کم و عکس‌های جذاب و آشنا استفاده کنید و با بزرگتر شدن کودک از او بخواهید که اشیاء آشنا را در کتاب به شما نشان بدهد: مثلا بگویید <توپ کو؟> یا <جوجو کو؟> بچه‌های کوچک گاهی حتی داستان‌ها و شعرهای مورد علاقه‌شان را حفظ می‌کنند و وقتی که کمی بزرگ‌تر شدند، آنها را برای شما تعریف می‌کنند و می‌خوانند