زایمان طبیعی به معنای شروع خود به خود و کم خطر درد زایمان است.زایمان طبیعی، با خروج طبیعی سر جنین و بدون کمک در هفته ۳۷ تا ۴۲ حاملگی انجام می شود و بعد از زایمان، مادر و نوزاد وضعیت خوبی دارند.

به طور کلی زایمان یک واقعه مهم در زندگی یک زن محسوب می شود و زایمان طبیعی و به دنبال آن در آغوش کشیدن نوزاد، تاثیرات بسیار شگرفی را برای مادر به همراه دارد. مطالعات نشان می دهد، درد زایمان و زایمان طبیعی، در ارتباط بین مادر و نوزاد که از الزامات شیردهی موفق است، بسیار موثر است.

• سزارین

سزارین یک عمل جراحی برای انجام زایمان است و هنگامی انجام می شود که زایمان طبیعی، خطرساز یا غیرممکن باشد. عمل سزارین با بیهوشی عمومی و در اتاق عمل انجام می شود.

عمل سزارین نسبت به زایمان طبیعی، ناتوان کننده تر است و مدت اقامت در بیمارستان را افزایش می دهد. سزارین در بسیاری از مادران غیرضروری است و از آنجا که این مادران از لذت در آغوش کشیدن نوزادشان در بازوان خود بعد از به دنیا آمدن محروم شده اند همواره به عنوان یک خاطره تلخ از این موضوع یاد می کنند. برخی از مواردی که منجر به عمل سزارین می شود، عبارت است از:

۱) وضعیت قرارگیری جنین در رحم به صورت معکوس و یا عرضی باشد.

۲) بیماری یا ناهنجاری برای جنین تشخیص داده شده باشد.

۳) لگن مادر آسیب دیده و یا کوچک باشد به طوری که زایمان طبیعی امکانپذیر نباشد.

۴) مادر سابقه چندین بار سزارین داشته باشد.

۵) مادر مبتلا به عفونتی باشد که امکان سرایت آن از طریق زایمان طبیعی به جنین وجود داشته باشد.

• علل تمایل بیشتر به سزارین

این روزها هم مادران و هم پزشکان بیشتر طرفدار روش سزارین هستند. آمارها نشان می دهد که در ایران در سال ۱۳۷۹ حدود ۳۵ درصد از کل زایمان ها به روش سزارین بوده است. در سال های بعد این رقم سیر صعودی پیدا کرد و در سال ۱۳۸۲ آمار سزارین در بیمارستان های دولتی دانشگاهی ۲۹ درصد، در بیمارستان های دولتی غیردانشگاهی ۴۴ درصد و بیمارستان های خصوصی ۸۸ درصد شد.فاصله ما از این لحاظ هم با کشورهای دیگر عجیب و باورنکردنی است: ۸۵ درصد زایمان ها در ایرلند به طور طبیعی انجام می شود.

در سوئد ۴۰ درصد زایمان ها طبیعی است و در منزل به وسیله ماما صورت می گیرد و در امارات ۸۹ درصد زایمان ها به شکل طبیعی انجام می شود.

شاید اولین علت تمایل بیماران به سزارین، ترس از زایمان طبیعی و درد ناشی از آن باشد و عامل مهمی که موجب این ترس می شود، کمبود امکانات در زایمان طبیعی و روش نادرست زایمان طبیعی در شرایط فعلی باشد.در حقیقت زایمان مادر، در محیطی آرام و امن که شخص، کادر مامایی آن را غمخوار خود بداند و به طور کلی از زایمان طبیعی خود خاطره خوبی در ذهنش بماند، می تواند اهرمی برای تبلیغ این زایمان باشد.

مادر باید مطمئن باشد که در هر ساعتی که وقت زایمانش فرا برسد شرایط کادر مامایی یکسان است و او می تواند در فضایی مناسب زایمان کند.

مساله مهم دیگر طرفداری پزشکان از سزارین است که معمولا علل مختلفی را شامل می شود. یکی از این عوامل قابل پیش بینی بودن سزارین و مشخص بودن برنامه پزشک است که در نتیجه دغدغه کمتری را به او تحمیل می کند و چون تمام کادر مامایی با مسوولیت وی و تحت اختیار پزشک اداره می شود، مطمئن تر است و پزشک ترجیح می دهد با خاطری آسوده تر عمل خود را انجام دهد

• مقایسه زایمان طبیعی و سزارین

مدت بستری شدن برای به دست آوردن توانایی بازگشت به کارهای عادی و روزمره بعد از زایمان طبیعی خیلی کمتر از سزارین است و مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند زودتر به خانواده خود ملحق می شوند.حجم خونی که مادر طی زایمان طبیعی از دست می دهد تقریبا نصف یک عمل سزارین است. لذا خطر خونریزی و کم خونی، در یک زایمان طبیعی خیلی کمتر از زایمان به روش سزارین است.خطرات بیهوشی برای زایمان طبیعی وجود ندارد، در حالی که برای مادرانی که به روش سزارین زایمان می کنند، این خطرات اجتناب ناپذیر است.

از نظر اقتصادی نیز زایمان طبیعی به نفع مادر، بیمارستان و جامعه است.

درصد ابتلا به عفونت در بین مادران سزارین شده بیشتر از مادرانی است که به صورت طبیعی زایمان کرده اند.

مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند، در دادن آغوز (مایع اولیه شیر مادر) به نوزاد خود موفق تر هستند، چرا که خوردن آغوز به عنوان اولین واکسن برای کودک منافع بسیاری دارد. مادرانی که زایمان طبیعی را تجربه کرده اند در امر شیردهی به نوزاد خود موفق تر از مادرانی هستند که به طریق سزارین نوزاد خود را به دنیا آورده اند.

پس از زایمان طبیعی، مادران با انجام ورزش های مناسب، به مراتب سریع تر از زمانی که سزارین می شوند، می توانند تناسب اندام خود را به دست آورند.

بعضی از خانم ها دوست دارند در طول مدت زایمان خود کاملا هوشیار بوده و به طور کامل در جریان روند زایمان قرار گیرند. در مدت انجام عمل سزارین ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود، در نتیجه تماس اولیه نوزاد با مادر و شروع شیردهی به نوزاد به تاخیر می افتد.

مرگ و میر در سزارین تا ۱۰ برابر بیشتر از زایمان طبیعی است و عوارض زیادی از قبیل مشکلات مربوط به بیهوشی، عفونت محل عمل، لخته شدن خون داخل عروق و غیره ممکن است در آن روی دهد

منبع: تبیان/ روزنامه تهران امروز