کودکم منظم است یا خیر؟
کودکی که الگوهای روزانه و عادت جسمی او قابل پیش بینی است از خصوصیت مزاجی نظم برخوردار است. از کودکی که بسیار منظم است می توانیم انتظار داشته باشیم که هرشب سر ساعت خاصی به خواب رود و هر صبح سر ساعت خاصی بیدار شود. او معمولاً هر روز سر ساعت مشخصی گرسنه می شود و والدینش می توانند پیش بینی کنند که در هر وعده چه میزان غذا می خورد او در بسیاری از اوقات نیز در ساعاتی از روز مدفوع می کند که قابل پیش بینی است.
از آن جایی که بخش عمده ای از زندگی یک کودک دوساله براساس این روال روزانه برنامه ریزی می شود مراقبت از کودک منظم برای والدین او کار ساده ای است. تنها عین این نظم زمانی دیده می شود که والدین از فرزند خود می خواهند برنامه زمانیش را تغییر دهد. مثلاً اگر کودک دوساله بسیار منظمی به یک جشن تولد دعوت شود که سر ساعت خواب روزانه او شروع می شود ممکن است نتواند خواب خود را به تعویق بیندازد تا در جشن شرکت کند.
برعکس الگوی روزانه کودک بی نظم را نمی توان به راحتی پیش بینی کرد. ممکن است با وجود این که ساعت ها بیدار و مشغول فعالیت بوده است و والدینش فکر می کنند به چرت زدن نیاز دارد هیچ نشانه ای از خواب آلودگی نشان ندهد. اگر هم به خواب برود ممکن است یک روز نیم ساعت بخوابد و روز دیگر چند ساعت.
اشتهای او غیرقابل پیش بینی است، ممکن است یک روز خیلی کم بخورد و روز بعد چنان بخورد که گویی از قحطی برگشته است. الگوی مدفوع کردن او نیز به همین میزان غیرقابل پیش بینی است. ممکن است چند روز پیاپی مدفوع نکند و سپس در عرض یک روز چندبار مدفوع کند.
برای این که میزان نظم کودک دوساله خود را مشخص کنید به سوالات زیر پاسخ دهید:
آیا فرزندم هر شب تقریبا سر ساعت مشخصی خواب الود می شود؟
آیا فرزندم هر صبح تقریبا سر ساعت مشخصی بیدار می شود؟
آیا فرزندم هر روز مقدار معینی غذا در هر وعده غذایی صرف می کند؟
آیا فرزندم هر روز یا هر شب قبل از خواب سر ساعت مشخصی میان وعده می خورد؟
آیا ساعت هایی که فرزندم در طول روز خیلی فعال یا خیلی آرام می شود قابل پیش بینی است؟
اگر به بیشتر سوالات فوق با قاطعیت پاسخ بلی داده اید فرزندتان بسیار منظم است. ا
اگر بیشتر اوقات پاسخ تان نه بود فرزندتان نظم کمی دارد. بیشتر والدین متوجه می شوند فرزندشان از بعضی جهات منظم است و از بعضی جهات دیگر نظم کمتری دارد.
اگر فرزند دوساله شما بسیار منظم است احتمالا توانسته اید زندگی خود را براساس برنامه زمانی او تنظیم کنید اگر برنامه زمانی او با برنامه زمانی شما تطابق داشته باشد زندگیتان از نظم و ترتیب بیشتری برخوردار است چون می توانید نیاز های او را به طور روزانه پیش بینی کنید. احتمالاً در برابر خواب میان روز یا خوابیدن در شب مقاومت کمتری از خود نشان می دهد. معمولاً آموزش آداب توالت رفتن به این بچه ها نیز ساده تر است چون والدین آن ها می دانند که چه زمانی جیش خواهند داشت.
ممکن است گاهی از اوقات احساس کرده باشید که برنامه زمانی فرزندتان شما را به بند کشیده است. شاید متوجه شده باشید که وقتی روال او را برهم می زنید ناراحت می شود. ممکن است دیده باشید که مادران و پدرانی که فرزندان آن ها از نظم کمتری برخوردارند همیشه نمی توانند درک کنند که چرا شما نمی توانید به اندازه آن ها خود جوش یا انعطاف پذیر باشید.
خوشبختانه کودک منظم با بزرگ تر شدن توانایی بیشتری پیدا می کند که برنامه زمانیش را با مواقع خاص تطبیق دهد.
اگر فرزندتان نظم بسیار کمی دارد احتمالا می بینید که بد خوابیدن و بهانیه گیری به هنگام غذا خوردن جزو خصوصیات اوست. احتمالا متوجه شده اید که غیر قابل پیش بینی بودن بخشی از الگوی فرزند شماست. اگر فرزندتان در حال حاضر نظم کمی دارد و از زمان نوزادی نیز بی نظم بوده شاید لازم باشد به زندگی خانوادگی خود نظم بیشتری بدهید. اگر برای نظم بخشی به زندگی کودک کم نظم یک برنامه زمان بندی شده تهیه کنید و آن را به صورت روزانه و با ملایمت به اجرا بگذارید به تدریج نظم بیشتری پیدا می کند. ممکن است نتوانید خصیصه های بی نظمی را در او دگرگون سازید اما می توانید آن را کمی تعدیل کنید. شاید زندگیتان با هم شیرین تر شود. مثلا می توانید برای خوابیدن هنگام شب زمان و روال مشخصی تعیین کنید حتی اگر گاهی نیز فرزندتان بیدار می ماند و در تخت خود بازی می کند می توانید غذا و میان وعده را در زمان های مشخصی آماده کنید تا فرزندتان بیاموزد غذا طبق برنامه مشخصی آماده می شود. حتی اگر او نخواهد بخورد. آموزش آداب توالت رفتن به خصوص مدفوع کردن برای بچه های کم نظم مشکل تر است.
پس اگر فرزندتان نظم زیادی ندارد بهتر است صبر کنید تا علائم قطعی آمادگی را در او مشاهده کنید و سپس آموزش او را آغاز کنید.
گرچه مراقبت از کودک کم نظم به خصوص در سال های اولیه زندگی برای بیشتر والدین کار دشواری است اما ممکن است وقتی بزرگ تر و مستقل تر شد نداشتن یک ساعت تنظیم کننده درونی برای او مزیتی به شمار آید و این بی نظمی در او انعطاف پذیری بیشتری ایجاد می کند و او را قادر می سازد که طبیعت غیرقابل پیش بینی دنیای واقعی را بهتر قبول کند.
به نقل از کتاب کلیدهای رفتار با کودک دو ساله