بازی‌ها می‌توانند مهارت‌هایی کلیدی را به کودکان نابینا آموزش دهند…

بازی وسطی:

این بازی همانند بازی وسطی کودکان بینا است و تنها تفاوت آن این است که خطوط تیم‌ها برجسته می‌باشد و توپ هم زنگ‌دار است. خطوطی را که باید در دو طرف زمین به عنوان خط پرتاب توپ باشد باید توسط نخ و چسب برجسته کرد و همین­طور وسط زمین را که تیم باید بایستد، نیز خط کشی کرد. این بازی بسیار هیجان‌انگیز است و تحرک و شادی زیادی را برای کودکان به دنبال دارد در این بازی با صحبتی که بچه‌ها می‌کنند مسیر توپ را نیز تشخیص می‌دهند.

 بازی بادکنک­های زنگ‌دار:

این بازی را کودکان بسیار دوست دارند. ولی به دلیل این که پس از پرتاب بادکنک به هوا کودک نابینا مسیر آن را گم می‌کند، انگیزه­ای برای بازی ندارد. ولی اگر ما بتوانیم بادکنک را با زنگ همراه کنیم کودک نابینا می­تواند پس از پرتاب بادکنک به دنبال صدا برود و بادکنک را پیدا کند. البته گاهی بادکنک خیلی زود می­ترکد. سعی کنید که کودک از این کار ناراحت نشود و نترسد.

 استخر توپ:

استخر توپ بازی و تفریحی بسیار شاد برای کودکان است و اگر بتوان دیوارهای آن را به شکل­هایی پوشاند که در هنگام برخورد کودک نابینا به او آسیبی نرساند بسیار مناسب است و او در محیطی امن می­تواند به شادی و بازی بپردازد. سعی در حفظ تعادل در هنگام راه رفتن روی توپ­ها در استخر توپ از جمله ویژگی­های خوب این بازی است.

 ترامپلین:

وسایل ورزشی را می­توان با افزودن بخش­هایی به آن­ها برای افراد نابینا تجهیز نمود. به کنار ترامپلین می­توان دسته­ای متصل نمود تا در هنگام پریدن کودک نابینا برای حفظ تعادل از آن استفاده نماید و دور تا دور ترامپلین را هم با روکش پوشاند تا امنیت وسیله را هر چه بیشتر نماید.

 تاب بازی:

برای بازی از ابتدا خردسالان نابینا را می­توان با آن آشنا نمود، ولی به شرطی که امنیت آن را تأمین کرده باشیم. در زیر تاب­ها از تشک استفاده می­کنیم. به یاد داشته باشیم که کودک نابینا از حرکت و نوسان در محیط ناشناخته ترس دارد، پس حرکت او را در تاب با حمایت و به آرامی شروع کنیم تا او از این فعالیت دلزده و آزرده نشود و این بازی برایش مفرح و شاد باشد.

 منچ نابینایی:

بازی با منچ برای کودکان بسیار لذت بخش است. منچ­های نابینایی نیز جهت استفاده افراد نابینا وجود دارد. این بازی به دلیل قوانین ساده­ای که دارد آموزش بسیار ساده­ای نیز دارد و ما می­توانیم آن را به کودکان نابینا یاد بدهیم.

 یویو:

بازی با یویو فایده‌ی زیادی برای کودکان نابینا دارد. ما در این بازی علاوه بر بالا بردن هماهنگی در عضلات ریز انگشتان کودک نابینا حرکات ظریف را نیز یه او یاد می­دهیم تا او با حرکات آرام و حساب شده از عضلات کل دستش استفاده نماید. بعد از آموزش کامل به کودک نابینا و لمس حرکت بازی از او می­خواهیم این کار را با دست دیگرش نیز انجام دهد تا از عضلات هر دو دستش با دقت استفاده نماید. بعضی از یویوها در هنگام حرکت آهنگ نیز می­زنند. استفاده از این نوع یویوها برای کودکان نابینا می­تواند لذت­بخش­تر باشد.

 لی لی کردن (بر روی خطوط برجسته):

برای این که کودک نابینا از خطوط لی لی آگاه شود، ما این خطوط را به صورت برجسته در کف حیاط درست می­کنیم و یا می­توان با نوار چسب و نخ در سالن درست کرد. چون قبلاً به کودکان به روی یک پا بودن و حرکت کردن (لی لی کردن) را آموزش داده‌ایم از او می‌خواهیم تا اول با خطوط لی لی آشنا شود و بعد شروع به بازی کند. (برجستگی خطوط در زیر پا باید به اندازه‌ای باشد که برجستگی آن در زیر پا با کفش احساس شود ولی مانع پرش نشود).

کودک نابینا و اسباب‌بازی

کودکانی که نابینا زاده شده­اند زبان و تصویرهای ذهنی خود از جهان را بر پایه­ی حس شنوایی و لامسه­ی خود می­سازند. کودکان نابینا با تکیه بر این دو حس می­توانند به مفاهیم و معانی واژگان دست یابند. از آن­جا که ما در یک جهان دیداری زندگی می­کنیم و بیشتر کدهای زبانی با تجربه‍های دیداری ما در پیوند هستند، بسیاری از کودکان نابینا درک کافی از مفاهیم و معنای واژگانی که از راه گوش فرا می­گیرند، ندارند. بیشتر کودکانی که مشکل دیداری دارند، از بینایی اندکی برخوردار هستند. این بسیار مهم است که بدانیم آیا کودکی که از جنبه­ی دیداری ناتوان است می­تواند حروف چاپی و تصویرها را حداقل در ابعاد بسیار بزرگ ببیند. همچنین باید بدانیم او تا چه حد به رسانه­های دیگری که بر مبنای صدا و لمس کردن درست شده­اند، نیاز دارند. رسانه­هایی همچون کتاب­های بریل (حروف برجسته)، کتاب­های لمسی (تصویرهای برجسته) کتاب­هایی که با نوار یا سی دی همراه اند و کتاب‌هایی که تصویرهای آن­ها تولید صدا می­کنند. کتاب­های لمسی می­توانند به کودکان نابینا لذت بهره‌مندی از کتاب­های تصویری را منتقل کنند. کتاب­ها لمسی، کتاب های مهمی برای کودکان نابینا هستند، زیرا حس لامسه­ی آن­ها را در جهت شناخت هنر و درک شکل­ها تقویت می­کنند، که این آمادگی آن­ها را در یادگیری خط بریل یاری می­رساند. کتاب­های تصویری لمسی که تصویرهای قابل درک برای کودکان نابینا دارند، سبب پیشرفت فراگیری زبان دراین کودکان می­شوند. درک بسیاری از کتاب­های لمسی که بر پایه توانایی دیداری طراحی شده­اند، برای کودکان نابینا که هیچ گونه تجربه‌ی دیداری ندارند، دشوار است. درک تصویرهای واقعی برجسته در کتاب­های تصویری برای کودکانی که از زمان تولد نابینا بوده­اند، بسیار سخت است. اگر در این کتاب­ها اجسام کوچکی بازنمایی شوند که کودک نابینا در زندگی روزمره­اش پیوسته با آن­ها سر و کار دارد و شکل، بافت و اندازه‌ی آن­ها را می­شناسد، بهتر می­توانند با این گروه از کودکان ارتباط برقرار کنند. کودکان نابینا بدون شک کتاب های لمسی را دوست دارند، حتی اگر نتوانند همه­ی تصویرهای آن را درک کنند و یا برای درک آن به کمک یک راهنمای بینا نیاز داشته باشند. اما کتاب­های تصویری لمسی با تصویر‌های کوچک و ساده­ای وجود دارند که کودک نابینا بدون کمک از دیگران می­تواند بخواند و بفهمد. کاغذ کتاب­هایی که دارای تصویرهای برجسته و خط بریل هستند، باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند. کتاب­های پارچه‌ای نوع دیگری از کتاب­های لمسی هستند. این گروه از کتاب­ها تجربه­ای متقاوت از کتاب­های تصویری کاغذی را برای همه­ی کودکان فراهم می­سازند. این کتاب­ها به ویژه برای کودکان با ناتوانی­های ذهنی، کودکان با دشواری­های حرکتی و یا دیگر ناتوانی­ها بسیار مناسب هستند. این گروه از کودکان با بازی با این کتاب ها، به خواندن کتاب علاقمند می­شوند. کتاب­های لمسی وسیله­ای برای هم­پیوندی کودکان با نیازهای ویژه با جامعه است.

 کودکان نابینا یا کم بینا به سبب وضعیت ویژه­ی خود، دیرتر و دشوارتر از کودکان سالم با اسباب­بازی­ها بازی می­کنند. بنابراین، بردباری و حوصله­ی والدین و مربیان، در آشنا کردن کودکان نابینا با وسایل بازی عامل تأثیرگذاری به شمار می­آید.

در نخستین گام، باید تلاش کرد کودک نابینا با بازی و اسباب بازی آشنا شود و بازی کردن با اسباب‌بازی­های گوناگون را بپذیرد. در گام بعد، باید کم کم او را با بازی­ها و اسباب­بازی­های مختلف آشنا کرد تا اطلاعات بیشتری از دنیای پیرامون خود به دست آورد. در مرحله­ی پایانی باید به واکنش­های او هنگام بازی توجه کرد تا بتوان به علایق، نیازها و توانایی­های او پی برد. این اطلاعات به والدین و مربیان کمک می­کنند تا کودک نابینا را به راه درست آموزش و پرورش ذهنی هدایت کنند.