اصطلاح «ناتوانی ذهنی»، اغلب بد تعبیر شده و به صورت تحقیرآمیز بیان می­شود. برخی بر این باورند که عقب­ماندگی، تنها بر اساس کم­بودن بهره­ی هوشی نسبت به میزان طبیعی آن، تشخیص داده می­شود و این افراد قادر به یادگیری یا مراقبت از خودشان نیستند. در حقیقت، به­منظور پی­بردن به ناتوانی ذهنی شخصی، شخص باید علاوه بر پایین بودن ضریب هوشی، مشکلات قابل توجهی نیز، در عملکرد روزانه داشته باشد. بیشتر کودکانی که ناتوانی ذهنی دارند، قادر به یادگیری هستند و می­توانند مانند بزرگسالان، تا حدی مستقل زندگی کنند. بیشتر این افراد، میزان خفیفی از این مشکل دارند. معلولین ذهنی ممکن است با مشکلات عاطفی و جسمانی متعددی درگیر یا مشکل شنوایی، بینایی یا گفتاری داشته باشند.

در گذشته، اغلب به پدر و مادرها توصیه می­شد که کودکی با ناتوانی ذهنی چشمگیر را به آسایشگاه بفرستند. امروزه، هدف، کمک به این دسته کودکان، از طریق ماندن آن­ها در خانواده و شرکت دادن‌شان در زندگی اجتماعی است. در بیشتر کشورها، قانون، هزینه­های عمومی آموزش و سایر خدمات را برای آن­ها تضمین می­کنند.
توانایی ارزیابی جامع کودک از توانایی­ها و نیازهای خود، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا هیچ متخصصی همه­ی مهارت­های لازم را ندارد؛ البته، بسیاری از اساتید مجرب با آن­ها همکاری می­کنند. در این زمینه، آزمایشات عمومی، بسیار مفید هستند. آزمایش­هایی مانند: عصب­شناسی(سیستم عصبی)، روانشناسی، روانپزشکی، شنوایی،گویایی، بینایی، آموزش­های ویژه و ورزش درمانی. پزشک متخصص اطفال یا روانپزشک کودک و نوجوان، این آزمایش­ها را ترتیب می­دهد.

این پزشکان،کودک را برای آزمایش­های ضروری و مشاوره ارجاع می­دهند؛ نتایج را کنار هم می­گذارند و با مشارکت خانواده و مدرسه، یک درمان جامع و برنامه­ی آموزشی مناسب به وجود می­آورند.

اختلالات رفتاری و عاطفی، ممکن است با ناتوانایی­های ذهنی مرتبط باشد و پیشرفت کودک را مختل نماید و بیشتر کودکانی که ناتوانی ذهنی دارند، می­دانند که از کودکان هم­سن­وسال خود عقب­تر هستند. برخی، ممکن است ناامید شوند،کنار بکشند، مضطرب گردند یا برای جلب توجه دیگر نوجوانان و بزرگسالان «بد»، رفتار کنند. ممکن است نوجوانان و جوانانی که دچار ناتوانی ذهنی هستند، افسرده شوند و مهارت­های زبانی کافی برای بیان احساساتشان نداشته باشند. از این­رو، افسردگی آنان ممکن است به صورت مشکلات جدیدی در رفتار، خوراک و خواب‌شان ظاهر شود.
تشخیص زود هنگام اختلالات روانپزشکی در کودکانی که ناتوانی ذهنی دارند، باعث درمان به موقع می­شود. داروها نیز می­توانند به عنوان بخشی از درمان جامع و کنترل معلولان ذهنی مفید باشند.

مشاوره­های ادواری با روان‌پزشک کودک و نوجوان، می­تواند خانواده را در بسیاری موارد یاری رساند؛ مواردی چون: تعیین انتظارات مناسب، محدودیت­ها، فرصت­های دستیابی به موفقیت و سایر اقداماتی که به فرزند معلول کمک می­کند تا با تنش­های حاصل از این بیماری مقابله کند.
مترجم: هدی اخیانی
منبع: آکادمی روان‌پزشکی کودک و نوجوان