در خانواده‌های امروزی، پول تو جیبی کودک را ـ همچون پوشاک و غذا ـ تأمین می‌کنند، چرا که او عضوی از خانواده است. خرجی یا پول تو جیبی کودک پاداشی برای رفتار خوب یا حق‌الزحمه‌ای برای کارهای روزانه نیست. پول تو جیبی یک وسیله آموزشی و تربیتی است که هدفی مشخص دارد. اینکه از طریق حق انتخاب و مسئولیت‌های محول شده به کودک یاد بدهیم که چگونه از پولش استفاده کند و او را در تجربه‌اندوزی یاری کنیم از این رو، بیش از اندازه نظارت کردن بر پول توجیبی کودک هدف اصلی از این وسیله‌ی تربیتی را خنثی می‌کند.‏ 

آنچه که باید انجام شود این است که مخارج کودک را برآورد کنیم و براساس آن به کودک پول توجیبی بدهیم. مسلماً کودک بزرگتر که می‌شود. مخارج و مسئولیت‌های او نیز افزایش می‌یابد پس مقدار پول توجیبی او نیز زیادتر شود مثلاً هزینه‌های مربوط به پوشاک و پذیرایی از دوستان و همکلاسان، به فهرست مخارج کودک افزوده خواهد شد. می‌توان انتظار داشت که کودک از مقدار پول توجیبی خود استفاده ناصحیح بکند. برخی از کودکان برنامه صحیحی برای استفاده از پول توجیبی خود ندارند و مبلغ زیادی از آن را خیلی زود خرج می‌کنند. برای اینکه به راه‌حل‌هایی دست یابیم که هم مورد قبول والدین باشد و هم مورد قبول کودک، باید به شیوه‌ای تجاری درباره‌ی‌ استفاده صحیح از پول با کودک گفتگو کنیم. 

در مواردی که پول توجیبی زود به زود خرج می‌شود، شاید ضروری باشد که مقدار پول توجیبی را به چند بخش تقسیم کنیم و هر هفته دو یا سه بخش را به او بدهیم. در ضمن، نباید از پول توجیبی به عنوان وسیله‌ای برای وارد آوردن فشار بر کودک و واداشتن او به اطاعت استفاده کنیم. در مواقعی که عصبانی می‌شویم، نباید از دادن پول توجیبی به کودک امتناع ورزیم. همین طور، در مواقعی که خلق و خوی خوشی داریم و عصبانی نیستیم. نباید به دلخواه خود خرجی او را افزایش دهیم. پول تو جیبی متعادل و خوب چیست؟ هیچ پاسخ جامعی برای این سئوال وجود ندارد. پول تو جیبی کودک می‌بایست معادل با بودجه‌ی‌ ما باشد. نبایستی بخاطر معیار همسایه‌ها، خود را دچار مشکل کنیم و بیشتر از آنچه که در توانمان هست به کودک پول تو جیبی بدهیم اگر کودک اعتراض می‌کند، می‌توانیم با همدردی و به طور صحیح به او چنین بگوییم. دلمان می‌خواهد پول تو جیبی بیشتری به تو بدهیم ولی بودجه‌مان محدود است). این طرز برخورد بهتر از این است که کودک را متقاعد کنیم به اینکه او واقعاً به پول بیشتری احتیاج ندارد. 

پول همچون قدرت، می‌تواند به دست یک فرد ناآزموده و بی‌تجربه مورد سوءاستفاده قرار گیرد. پول تو جیبی نباید بیشتر از ظرفیت و توان کودک باشد، به طوری که کودک نتواند آن را تنظیم کند. بهتر است که دادن پول تو جیبی به کودک را به مقدار کم شروع کنیم تا از عهده تنظیم آن برآئیم. نه اینکه با در نظر گرفتن مقادیر زیاد، کنترل از دستمان خارج شود و نتوانیم مقدار پول توجیبی را تنظیم کنیم. وقتی کودک مدرسه رفتن را شروع می‌کند و یاد می‌گیرد که چطور پول بشمارد و پول عوض کند، می‌توان خرجی دادن به کودک را شروع کرد. 

موردی هست که در مورد پول تو جیبی ضروری به شمار می‌آید مقدار اندکی از پول توجیبی که پس از تأمین مخارج ثابت کودک باقی می‌ماند بایستی به کودک تعلق داشته باشد تا او اگر دلش خواست آن را پس‌انداز کند یا با خرج کردن آن پز بدهد. آنچه در این راستا اهمیت دارد راهنمایی مطلوب ما بزرگترها به کودکان است. راهنمایی، کودک را یاری می‌دهد تا دریابد که کیست؟ چگونه رفتار کند؟ انتظارهای دیگران از او چیست؟ و در نهایت با شناخت خود و محیط بتواند برای تأمین نیازهای فردی و اجتماعی خود تصمیمات مناسبی بگیرد. 

نباید فراموش کنیم که کودکان با ارزشمندترین سرمایه‌ی جامعه و ظریف‌ترین و گرانبهاترین هدیه‌ای هستند که خداوند به عنوان امانت به ما سپرده است و به تعبیری ما را بر سرنوشت آنها حاکم کرده است و ما نیز وظیفه داریم که این بار مسئولیت را که در مقابل پروردگار و جامعه و دنیای آینده برعهده گرفته‌ایم از طریق مطلوب‌ترین روش‌ها و انسانی‌ترین رفتارها به سر منزل مقصود برسانیم. و در این راستا اهمیت تربیت و آموزش آشکار می‌شود. 

منابع: 

۱ـ رابطه بین والدین و کودکان نوشته دکتر هایم جی، گینات ترجمه سیاوش سرتیپی 
۲ـ راهنمایی و مشاوره‌ی کودک تالیف دکتر عبدالله شفیع‌آبادی‏ 
‏۳ـ هفت گفتار درباره‌ی آموزش قبل از دبستان به کوشش منوچهر ترکمان‏ 
منبع: روزنامه اطلاعات 

غلامرضا آتش دامن